Сення наша экскурсiя будзе праходзiць па некаторых рэлiгiйных мясцiнах нашага горада. Чаму рэлiгiйных? Тыму што чалавек не можа жыць без веры. Таму што у час страiцельства касцела, або царквы чалавек укладвае часцiнку сваей душы. Таму што жыццевы шлях чалавека пачынаецца i заканчваецца менавiта там, у касцеле, або царкве.
Крыжаўздвiжанскi касцел - адзiн з самых знакамiтых каталiцкiх храмаў – Крыжаўздвiжанскi касцел па вулiцы Савецкая, 2. Гэта першы касцел у Лiдзе. Пабудаваны ў 1765-70 гг. з цэглы. Касцел Т-падобны ў плане, трохнефавы з прамавугольнай алтарнай часткай, якая прадугледжвае цэнтральны неф, i двума квадратнымi ў плане сакрысцямi. Будынак завершаны вусокiм двухсхiльным чарапiчным дахам з вальмамi над алтарнай часткай. Кампазiцыя галоўнага фасада двухярусная, завершана фiгурным франтонам. Плоскасцi галоўнага i бакавых фасадаў расчлянены пiлястрамi. Цэнтральны неф касцела пакрыты разам з алтарнай часткай цылiндрычным скляпеннем з распалубкамi, бакавыя – цылiндрычнымi на падпружных арках. Сакрыццi перакрыты плоскай столлю на падугах. Над уваходам – хоры. Iнтэр”ер упрыгожаны фрэскавай размалёўкай, скульптурай i арнаментальнай лепкай, выкананай у стылi сталага барока. У iнтэр’еры касцела – 3 мураваныя алтары: цэнтральны (галоўны) i 2 бакавыя. У левай частцы касцела, на адным з порных слупаў знаходзiцца iкона Лiдскай Божай Мацi. Гiсторыя 
гэтай iконы пачынаецца прыблiзна каля 1376 года, калi прыбылi тры манахi, якiя прынеслi з сабой абраз Божай Мацi iз горада Вiзны. Абраз выкананы на драўлянай плiце, зшытай з дзвюх дошак дзвюмя папярочнымi перакладзiнамi. Ен перажыў усе войны i пажары i выдатна захаваўся. Абраз неаднойчы рэстаўраваўся. Сення яго можна бачыць пад акладам больш позняга часу. Абразу – 625 гадоў. Лiдская Божая Мацi на 8 гадоў ранней Яснагурскай i на добрых дзв сотнi гадоў ранней Вастрабрамскай з’явiлася перад вачамi вернiкаў. На сенешнi дзень гэты абраз, вiдавочна, - саамы старажытны каталiцi абраз на Беларусi. Вернiкi моляцца перад iм спецыяльнай малiтвай створанай недзе ў другой палове 20-га стагоддзя. Аўтар праекта i стваральнiк касцела I.Х. Глаўбiц памер 30 сакавiка 1767 года, так i не ўбачыўшы свае тварэнне i пакiнуўшы пасля смерцi шмат архiтэктурных пабудоў як у Беларусi, так i ў Лiтве. Каля касцела знаходзiцца магiла ксяндза Станiслава Касаланты Роека. 31-гадовы пiяр ксендз Станiслаў Касаланты Роек у жнiўнi 1939 года прыехаў з Кракава ў Лiду (дзе пражыў да 88 гадоў). Ен нарадзiўся 5 лiстапада 1908 г. у Грэнбочыне (Кракаўская зямля). У Кракаве 19 сакавiка 1925 года ўспупiў у ордэн Пiяраў, там жа 20 красавiка 1935 года атрымаў капланскае пасвячэнне. Памер ксендз Станiслаў Касаланты Роек 6 кастрычнiка 1996 года.
Архiстрацiга Мiхайлаўскi Кафедральны сабор
Адным са значных помнiкаў горада Лiды з’яўляецца праваслаўны сабор у гонар Архiстрацiга Боскага Мiхаiла. Ен знаходзiцца ў будынку, якi першапачаткова належыў праваслаўнай царкве. У iм для прапаганды атеiзма у 1962 годзе быў зроблены «Планетарый» i гарадскi краязнаўчы музей. Храм – пакрыты паўсферычным Купалам з васьмiгранным лiхтаром. Да асноўнага круглага ўплане аб’му прылягаюцьбольш нiзкiя прамавугольныя у плане аб’емы, на восi усход-захад – прытвор з чатырохкалонным порцiкам на галоўным фасадзе i двухпавярховыя сакрысцi, з поўдня – невялiкiя рызалiты. У афармленнi фасадаў i iнтэр’ера выкарыстаны дарычны ордэр. Порцiк i рызалiты увенчаны трохвугольнымi франтонамi. Вокны прамавугольныя. Унутры на перыметры залы размешчаны 8 пар дарычных калон. Па папярочнай восi храма – бакавыя уваходныя парталы. Сцены пакрывае спрошчаны антыблемент. Столь размалявана ў тэхнiцы грызайль з iмiтацыяй несонаў i разетак. Вядома, што ў 1818 годзе на месцы гэтага храма знаходзiлася драўляная царква, якая перашкаджала пашырэнню Пiярскага рыма-каталiцкага манастыра i была разбурана. Будаўнiцтва гэтага манастыра працягвалася да 1825 года. У пажар 1842 года, калi выгарала 3/4 города Лiды, поўнасцю згарэў i пiярскi касцел, астаткi якога на працягу 20 гадоў абмывалiся дажджом, снегам i ветрам, разбуралiся. Побач з гэтымi руiнамi у 1863 годзе быў пабудаваны Свята-Мiхайлаўскi сабор на сродкi, выдзеленыя казной рускага Iмператара Александра II. Аб гэтым можна знайсцi сведкi ў клiравых царкоўных ведамасцях гэтага храма.
Сабор быў асвенчаны ў 1863 годзе 18 жнiўня.
Царква Святога вялiкапакутнiка Георгiя
А першая праваслаўная царква ў Лiдзе была пабудавана ў 1533 годзе i знаходзiлася на
праваслаўных могiлках па вулiцы Вiленская (зараз Савецкая). Будынак гэтай царквы не захаваўся. Дзеючая царква Святога вялiкапакутнiка Георгiя была пабудавана на ахвяраваннi Антонiя Васнеўскага ў 1875 годзе. Царква абсталявана i забяспечана культавымi рэчамi, якiя неабходны для правядзення ў ей багаслужэння, з былой царквы Мiхаiла Архангела, пасля таго, як апошняя была перададзена каталiцкай канфесii. Каля паўдневай сцяны царквы знаходзiцца помнiк з чорнага мурмара Марыi Канстанцiнаўне Навiцкай.
Царква Святога Вялiкапакутнiка Панцеляймона
Таксама будуецца царква Святога Вялiкапакутнiка Панцеляймона (Астроўскаг, 5) Яна яшчэ не дзейнiчае, але ў ей есць свой святар i пеўчыя. Набажэнствы праходзяць у падвальным памяшканнi. Царква будуецца на грошы парафян. Згодна з паданнем, святы Панцелеймон жыў у 4-ым стагоддзi нашай эры ў Малай Азii. Гэта было ў час кiравання жорсткага iмператара Максiмiлiана, якi лiчыўся заўзятым супрацiўнiкам хрысцiянства. З юнаццтва Панцелеймон прысвяцiў сябя мастацтву лекаванiя. У маладосцi ен прiняў хрышчэннiе. Святы Панцелеймон валодаў талантым лячэннiя. Ен часта бываў у турмах, дзе пакутвалi хрiсцiяне. Аднойчы ен убачыў на вулiцы мертвае дзiця, якога ўкусiла змяя, Панцелеймон стаў прасiць Госпада аб уваскрашэннi памершага, i дзiця ажыло. Пасля гэтага язычнiк Панцелеймон прiняў хрысцiянства. Цар катаваннямi намагаўся вярнуть яго да паганства, але пакутнiк заставаўся непашкоджаным. Яму адсяклi галаву, i з раны разам з кроўю пацякло малако. Маслiчнае дрэва, да якога быў прiвязаны святы Панцелеймон у час катаванняў, покрылася маслiнамi. Iмператар загадаў ссекчы дрэва i спалiць разам з целам пакутнiка. Але цела, кiнутае на агонь, засталося непашкоджаным, i яго пахавалi.У дзень памяцi вялiкапакутнiка Панцелеiмона на яго радзiме Нiкамiдзii (зараз частка тэрыторыi сучаснай Турцыi) збiраюцца тысячы людзей, хрысцiян i мусульман, i прiвозяць невылечна хворых.
Касцел Непарочнага Зачацця Дзевы Марыi
Комментариев нет:
Отправить комментарий